Ο νέος τύπος διεθνών σχέσεων της Κίνας

Η τελευταία μέρα του Δεκέμβρη σηματοδότησε για την Κίνα την 70ή επέτειο ενός ορόσημου της διπλωματικής της πολιτικής φιλοσοφίας, ήτοι των «Πέντε Αρχών Ειρηνικής Συνύπαρξης». Δύο μέρες νωρίτερα, στις 29 Δεκεμβρίου, ο Πρόεδρος XiJinping είχε συνάντηση στη «Μεγάλη Αίθουσα του Λαού» με τους επικεφαλής των ανά τον κόσμο κινεζικών διπλωματικών αποστολών.

Σε αυτή την υψηλού επιπέδου συνάντηση για το σχεδιασμό εξωτερικής πολιτικής, που πραγματοποιείται κάθε πενταετία, ο Πρόεδρος και γ.γ. του ΚΚΚ Xi υπογράμμισε την αναγκαιότητα αύξησης της διεθνούς επιρροής της χώρας ώστε να μπορεί ν’ αποτρέπει τα σχέδια δυνάμεων της Δύσης. Σχέδια και δράσεις που στοχεύουν στην απομείωση ή/και καταστολή ισχύος της Κίνας.

«Πρέπει να κάνουμε ευρύτερες και βαθύτερες τις φιλίες μας και τον αγώνα ώστε να κερδίσουμε τις καρδιές των ανθρώπων σε όλα τα επίπεδα. Πρέπει να πούμε καλά την ιστορία της Κίνας», επισήμανε μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο Πρόεδρος Xi. Η εν λόγω επισήμανση παραπέμπει σε απόσπασμα αναφοράς του (Ιούνης 2021), δια του οποίου προέτρεπε αξιωματούχους να εκκολάψουν κι’ εμπεδώσουν την εικόνα μιας «ελκυστικής και αξιόπιστης» Κίνας. Εικόνα που βρίσκεται σε αντιστοιχία με το στρατηγικό στόχο Xiγια τη δημιουργίας μιας κοινότητας με κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα. Πάνω ακριβώς σε αυτό το στόχο το Πεκίνο οικοδομεί τη διπλωματία του στη νέα εποχή.

Επιδιώκοντας εδώ και χρόνια ένα πιο δίκαιο παγκόσμιο σύστημα διακυβέρνησης, το Πεκίνο επιβεβαίωσε στη συνάντηση της 29ης του Δεκέμβρη ότι η διπλωματική του προσέγγιση και ο πολιτικός του πραγματισμός είναι αντίθετος με πρακτικές που παραπέμπουν σε ψυχροπολεμική νοοτροπία. Η Κίνα, όσο ποτέ άλλοτε στη σύγχρονη ιστορία της, διαθέτει εκείνη την πολιτική αυτοπεποίθηση που της επιτρέπει να επιταχύνει την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας, διασφαλίζοντας έτσι μεγαλύτερη αυτοδυναμία δράσεων και παγκόσμιων πρωτοβουλιών. Αντιπροσωπεύοντας το 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού, συνεισφέροντας περισσότερο από το 1/3 της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης ετησίως και διαθέτοντας κρίσιμη ψήφο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Κίνα εκπροσωπεί τα συμφέροντα ενός τεράστιου αριθμού αναπτυσσόμενων χωρών. Επιπλέον η κινεζική διπλωματία -εστιάζοντας στις αρχές της ανεξαρτησίας, της ανεκτικότητας, της δικαιοσύνης, της συνεργασίας και της αμοιβαιότητας-εργάζεται στη διεθνή πολιτική για την εγκαθίδρυση του πολυμερισμού, της ισότιμης αλληλεπίδρασης και αμοιβαίας συνεργασίας μεταξύ χωρών με διαφορετικά συστήματα. Θα πρέπει κανείς να προσθέσει το γεγονός ότι πάνω από 1,4 δισεκατομμύρια Κινέζοι είναι ένθερμοι υποστηρικτές του διπλωματικού ρόλου κι’ έργου της χώρας τους στη νέα της εποχή. Διόλου τυχαίο το γεγονός πως ο Πρόεδρος Xi ζήτησε εφαρμογή της σοσιαλιστικής διπλωματίας με κινεζικά χαρακτηριστικά, καθώς κι’ ενίσχυση όλων εκείνων των διπλωματικών ικανοτήτων για την υιοθέτηση πρακτικών και πραγματιστικών προσεγγίσεων. Αναγνωρίζοντας τη ρευστότητα του διεθνούς περιβάλλοντος, ο Πρόεδρος της Κίνας επικαλέστηκε την εγρήγορση και διορατικότητα των διπλωματών αλλά και στρατηγικά νηφάλιες διπλωματικές αποστολές, αφενός για να επιλύονται δυσκολίες μέσω ρεαλιστικών προσεγγίσεων, αφετέρου για να υπερασπίζονται αποφασιστικά την εθνική κυριαρχία, την ασφάλεια και τις αναπτυξιακές προτεραιότητες της χώρας. Σε αυτό το κομβικής σημασίας ζήτημα, κρίσιμος παράγοντας αναδεικνύεται η επιδέξια προσφυγή και χρήση σε πολυμερείς μηχανισμούς και κανόνες, όπως βέβαια η στήριξη και υποστήριξη από τη διεθνή κοινότητα.

Σε κάθε περίπτωση, η διεθνής κοινότητα αντιλαμβάνεται πως το Πεκίνο, μέσα από τις γνωστές τέσσερες παγκόσμιες πρωτοβουλίες, ενδυναμώνει όλο και περισσότερο την εικόνα του ως μια υπεύθυνη μεγάλη χώρα, με ενισχυμένη διεθνή επιρροή και ισχυρή δεινότητα που μπορεί να καθοδηγεί τις οικονομικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενδεικτικά παραδείγματα αυτών των εξελίξεων αποτελούν η προώθηση της επιστημονικής και τεχνολογικής καινοτομίας, η ενίσχυση των ανταλλαγών μεταξύ των ανθρώπων, η προώθηση της συνεργασίας κ.ο.κ. Δι’ αυτής της οδού, η Κίνα διαδραματίζει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο ως η μεγαλύτερη αναπτυσσόμενη χώρα στον κόσμο, όντας η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο. Τούτων δοθέντων, η διπλωματία της στηρίζεται στην ισότιμη και παγκόσμια πολυπολικότητα. Πιστεύει πως η χωρίς αποκλεισμούς οικονομική διεθνοποίηση, διασφαλίζει τη σταθερή ανάπτυξη σχέσεων με άλλες χώρες και οργανισμούς. Ταυτόχρονα, ως έθνος-κράτος καλλιεργεί τη στρατηγική σταθερότητα σε ό,τι αφορά στο διεθνές σύστημα. Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, διαδραματίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο διαμεσολάβησης για την ειρήνη, εκπληρώνοντας πιστά την αρχή της ειρηνικής συνύπαρξης και τη δέσμευσή της ως χώρας καινοτομικών συνεργασιών με στόχο την οικοδόμηση μιας παγκόσμιας κοινότητας με κοινό μέλλον.

Γενικά, το Πεκίνο προωθεί ενεργά την ειρήνη ή/και τις συνομιλίες, συμμετέχοντας στην επίλυση παγκόσμιων και περιφερειακών κρίσεων αλλά και υποβάλλοντας εποικοδομητικές προτάσεις. Μεταφέροντας την από χιλιετιών κινεζική σοφία, καταθέτει παγκόσμιες πρωτοβουλίες για τον πολιτισμό, την ανάπτυξη και την ασφάλεια που ευνοούν την παγκόσμια ειρήνη. Οι εν λόγω πρωτοβουλίες, της πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη Ένας Δρόμος» (Belt and Road Initiative) συμπεριλαμβανομένης, προωθούν την οικοδόμηση ενός νέου τύπου διεθνών σχέσεων, καθιστώντας την Κίνα σημείο αναφοράς συμφιλίωσης και ειρήνης των λαών.

*Διευθυντής του «Κέντρου Κινεζικών Μελετών» που ίδρυσαν από κοινού η Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών και το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου.